کراتین یکی از پرکاربردترین مکمل‌ها در دنیای بدنسازی و ورزش‌های قدرتی است. بسیاری از ورزشکاران برای افزایش توان عضلانی، بهبود عملکرد و تسریع ریکاوری سراغ این مکمل می‌روند. اما یکی از پرسش‌های رایج، نگرانی درباره تأثیر مصرف کراتین بر سلامت کلیه‌ها است. در این مقاله از داروخانه آنلاین سرسون با استناد به تحقیقات علمی و بررسی برخی موارد خاص، این موضوع را به‌صورت دقیق بررسی کرده‌ایم.
چرا ورزشکاران از کراتین استفاده می‌کنند؟
کراتین به‌عنوان یک مکمل موثر، به افزایش حجم عضلات، بهبود عملکرد در تمرینات شدید و کوتاه‌مدت و بازیابی سریع‌تر عضلات کمک می‌کند. چه فاز بارگیری انجام شود یا خیر، بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور از این مکمل در دوره‌های تمرینی خود استفاده می‌کنند.
آیا مصرف کراتین به کلیه‌ها آسیب می‌زند؟
این سوال یکی از دغدغه‌های رایج میان ورزشکاران و خانواده‌هایشان است. بعضی از افراد به‌دلیل شنیده‌های غیرعلمی یا تفسیر نادرست آزمایش‌های پزشکی، تصور می‌کنند که کراتین برای کلیه‌ها مضر است. در حالی‌که شواهد علمی نشان می‌دهند مصرف کراتین در دوز مناسب، تأثیر منفی بر عملکرد کلیه‌ها ندارد.
نمونه‌ای از عوارض نادر کراتین
در یکی از معدود گزارش‌های پزشکی در سال ۲۰۱۱، یک جوان ۱۸ ساله پس از مصرف دو روزه کراتین مونوهیدرات دچار تهوع، استفراغ و درد شکمی شد. آزمایش‌ها از نارسایی حاد کلیه خبر دادند. خوشبختانه پس از قطع مصرف مکمل، عملکرد کلیه‌ها به حالت طبیعی بازگشت. این مورد گرچه نادر بود، اما اهمیت رعایت دوز و مشورت پزشکی را یادآور می‌شود.
تحقیقات علمی درباره کراتین و سلامت کلیه‌ها
مطالعات متعدد در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که مصرف روزانه دوز استاندارد کراتین (معمولا ۳ تا ۵ گرم) هیچ‌گونه اثر منفی بر سلامت کلیه‌ها در افراد سالم ندارد.
مطالعه سال ۲۰۲۰: مصرف روزانه ۵ گرم کراتین به مدت ۳۵ روز، هیچ تغییری در عملکرد کلیه یا شاخص‌های خونی ایجاد نکرد.
مطالعه طولانی‌مدت سال ۲۰۰۱: استفاده از کراتین در یک بازه زمانی ۴ ساله نیز خطری برای کلیه یا کبد نداشت.
بیانیه انجمن بین‌المللی تغذیه ورزشی (ISSN): تأکید می‌کند هیچ شواهد معتبری وجود ندارد که مصرف کراتین در افراد سالم باعث آسیب به کلیه‌ها شود.
افزایش کراتین؛ آیا جای نگرانی دارد؟
افزایش سطح کراتین خون ممکن است در افراد مصرف‌کننده کراتین دیده شود، اما این مسئله اغلب فیزیولوژیکی و بی‌خطر است. بنابراین، در تفسیر نتایج آزمایشات کلیوی ورزشکاران، باید این نکته در نظر گرفته شود.
چه عواملی ریسک عوارض کلیوی را افزایش می‌دهند؟
در شرایط زیر، احتمال بروز عوارض کلیوی افزایش می‌یابد:
مصرف بیش از حد کراتین (بیش از ۵ گرم در روز)
استفاده همزمان با داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
کم‌آبی بدن یا مصرف ناکافی آب
سابقه بیماری کلیوی یا فشار خون بالا
توصیه‌هایی برای مصرف ایمن کراتین
برای بهره‌مندی از مزایای کراتین و پیشگیری از عوارض احتمالی، رعایت نکات زیر ضروری است:
به دوزهای توصیه‌شده پایبند باشید (۳ تا ۵ گرم در روز)
برندهای معتبر و دارای استانداردهای ایمنی را انتخاب کنید
مصرف روزانه آب کافی را فراموش نکنید
در صورت داشتن بیماری زمینه‌ای، حتما با پزشک مشورت کنید
آزمایش‌های دوره‌ای کلیه را انجام دهید، به‌ویژه در مصرف بلندمدت
از فروشگاه‌ها و داروخانه‌های معتبر خرید کنید.
نتیجه‌گیری
اگرچه برخی نگرانی‌ها درباره عوارض کراتین بر کلیه‌ها وجود دارد، اما مطالعات علمی معتبر ثابت کرده‌اند که در افراد سالم و با رعایت دوز مناسب، مصرف کراتین خطری برای کلیه‌ها ندارد. با این حال، هر فرد باید شرایط بدنی خاص خود را در نظر بگیرد و قبل از شروع مصرف، مشورت با پزشک را جدی بگیرد.
